Zelf thema’s ontwikkelen

Symptoom

• Een organisatie wil eigen thema’s ontwikkelen voor Office 2007 of hoger.

Thema’s

Office 2007 en hoger kennen het concept van documentthema’s. Dit zijn verzamelingen van opmaakopties die ineens op een document kunnen worden toegepast om het uiterlijk of de kleuren ervan te wijzigen. Een documentthema bestaat uit vier subthema’s:

• een kleurenschema
• een verzameling lettertypen
• een opmaakschema, zoals thema-effecten
• achtergrondstijlen

Microsoft Office Word, Excel en PowerPoint 2007 en hoger zijn voorzien van een aantal standaard documentthema’s. De pakketten gebruiken dezelfde thema’s, zodat u verschillende documenttypen toch een consistent uiterlijk kunt geven. Het is mogelijk een eigen documentthema te maken door een bestaand documentthema aan te passen en dit op schijf te bewaren. Het thema is dan later toepasbaar. Ook kunt u, afhankelijk van het pakket, een thema uit een bestaand document importeren.

Het verschil tussen een thema en een sjabloon is dat een sjabloon naast opmaak ook tekst, pagina’s, tabbladen of dia’s, en eventueel macrocode kan bevatten. Een themabestand bevat uitsluitend opmaakelementen en is bovendien bruikbaar in meerdere Office toepassingen.

PowerPoint gebruikte tot nu toe .pot bestanden, ofwel POwerpoint Templates, om opmaak en uiterlijk van een presentatie in vast te leggen. Ook in PowerPoint 2007 kunt u een presentatiesjabloon opslaan, en wel met de extensie .potx. Gebruik deze presentatiesjablonen gerust, vooral als zij voorbeeldtekst of afbeeldingen bevatten. Is dat niet het geval, dan kunt u overwegen een thema voor PowerPoint te maken. Het voordeel van een thema is dat dezelfde kleuren, lettertypen en effecten ook kunnen worden toegepast op Word documenten en Excel werkbladen.

Een documentthema toepassen

U kunt documentthema’s toepassen op documenten die in Office 2007 en hoger gemaakt zijn. In Word is dat dus een .docx bestand, in Excel een .xlsx bestand en in PowerPoint een .pptx bestand. Thema’s werken niet voor documenten die in een oudere versie gemaakt zijn en in Office in de compatibiliteitsmodus gebruikt worden.
Zo gebruikt u een documentthema in Word of Excel:

1. Gebruik in Word de koppen 1, 2 en 3 en de stijl Standaard. Gebruik in Excel bijvoorbeeld Opmaken als tabel.
2. Voeg eventueel SmartArt, een diagram of vormen in.
3. Ga naar het tabblad Pagina-indeling en klik op de knop Thema’s.
4. Selecteer een thema uit de galerie.

In PowerPoint gaat u in het tabblad Ontwerpen naar de groep Thema’s. Selecteer een thema uit de zichtbare miniaturen of klik op de knop Meer om alle beschikbare documentthema’s te zien.

Een eigen documentthema maken

U kunt in Word, Excel en PowerPoint een bestaand documentthema wijzigen en de gewijzigde versie opslaan op schijf. Het themabestand dat zo ontstaat krijgt de extensie .thmx. Het is echter niet mogelijk alle onderdelen van een thema te wijzigen. De Office gebruiker kan alleen het kleurenschema en het lettertypeschema wijzigen. Dat gaat in Word als volgt:

1. Klik op de knop Themakleuren en selecteer een thema, of klik op Nieuwe themakleuren maken om uw eigen themakleuren te maken.
2. Klik op de knop Themalettertypen en selecteer een thema, of klik op Nieuwe themalettertypen maken om uw eigen lettertype voor de kop en de hoofdtekst te kiezen.
3. Als u wilt kunt u met de knop Thema-effecten andere grafische effecten selecteren.
4. Klik tot slot op de knop Thema’s en selecteer Huidig thema opslaan.
5. Geef het thema een naam en sla het in de standaardmap en met de standaard extensie op.

Vanaf dit moment kunt u het eigen documentthema gebruiken in andere documenten. Ga naar het tabblad Pagina-indeling, kies Thema’s en gebruik het thema onder Aangepast.

In PowerPoint gaat u naar het tabblad Ontwerpen en kiest u het thema dat in de galerie onder Aangepast staat.

Verdieping: Theme Builder

Microsoft heeft een ontwikkelhulpmiddel beschikbaar gehad waarmee organisaties hun eigen thema’s kunnen ontwikkelen. Het hulpprogramma Theme Builder maakt direct .thmx bestanden en laat aanpassingen toe aan kleuren, lettertypen, vulstijlen, effectstijlen en dergelijke. Theme Builder is inmiddels van de Microsoft website verwijderd, maar u kon hem nog downloaden via http://openxmlthemebuilder.codeplex.com/. [UPDATE: hier is de Theme Builder helaas ook verdwenen]

1. Installeer en start de Theme Builder.
2. Kies File, Open en selecteer een eerder gemaakt aangepast thema. Deze staan normaal gesproken in de map C:\Users\[Gebruiker]\AppData\Roaming\Microsoft\Sjablonen\Document Themes.
3. Klik op Openen.

U ziet in de interface van Theme Builder een aantal tabbladen. In het tabblad Colors & Fonts zijn de kleuren en lettertypen al ingevuld. Wijzig de kleuren door op een kleurvlak te klikken en een kleur te kiezen of te specificeren in het dialoogvenster Kleur. Wijzig de standaardlettertypen door de Theme Fonts te kiezen. Optioneel kunt u andere lettertypen aangeven voor speciale tekens of oost-Aziatische talen.
In het tabblad Line Styles kunt u de lijnstijlen definiëren. Deze zijn verdeeld in Subtle (subtiel), Moderate (gemiddeld) en Intense (krachtig). Hetzelfde geldt voor de tabbladen Fill Styles voor vulstijlen, Effect Styles voor effecten en Background Styles voor achtergrondvulkleuren. Deze laatste kunnen alleen in de Theme Builder gemaakt worden en niet als u vanuit PowerPoint een thema opslaat.

4. Test het thema met de werkbalkknop Test Theme in PowerPoint.
5. Kies File, Save om het thema opnieuw op te slaan.

U kunt het nieuwe thema direct gebruiken in een Office toepassing. Het staat in de lijst Thema’s onder het kopje Aangepast.

Tips

• Een themabestand met de extensie .thmx is een Office Open XML bestand. U kunt het dus hernoemen naar .zip, openen en de mappen en XML bestanden erin bekijken of zelfs bewerken.
• Als u een thema voor PowerPoint wilt verspreiden, open het thema dan in PowerPoint en sla het daar opnieuw op om de miniaturen voor de galerie te laten genereren.